Search Results

प्रा.डॉ. प्रतिक मुणगेकर यांच्या नेतृत्वाखाली शनिवार, १८ फेब्रुवारी २०२३ रोजी हेरिटेज इंटरनॅशनल स्कूल आणि व्योमिका स्पेस अकॅडमी यांच्यात महाराष्ट्रातील पहिली अंतराळ शिक्षण प्रयोगशाळा ग्रामीण भागात उभारण्यासाठी सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी करण्यात आली. व्हीएसए आणि इस्रो स्पेस ट्युटर प्रोग्रामच्या वतीने गोविंद यादव आणि डॉ.प्रतिक मुणगेकर सर आणि श्री. कृष्णा भिलारे (संस्थापक अध्यक्ष), सौ. संगीता भिलारे (सचिव), श्री. कुणाल भिलारे (संचालक), सौ. यशस्विनी भिलारे (प्रशासकीय व्यवस्थापिका), सौ. रेणू पाटील ( प्राचार्या) या स्वाक्षरी समारंभासाठी उपस्थित होते. डॉ. प्रतिक यांच्या मते, शिक्षणामुळे सामाजिक गतिशीलतेचे पर्याय विस्तृत होतात, आर्थिक संभावना सुधारतात आणि महिला आणि तरुण मुलींना सक्षम बनवते. दुर्गम आणि ग्रामीण समुदायांना ऐतिहासिकदृष्ट्या शिक्षणात प्रवेश मिळण्यात अडचणी येत असताना, उडणारे ड्रोन आणि आरसी विमान, 3D प्रिंटिंग आणि CAD मॉडेलिंग, रोबोटिक्स आणि कोडिंग, आभासी वास्तविकता आणि गेमिफिकेशन आणि STEM शिक्षण यासारख्या अवकाश-आधारित तंत्रज्ञानामुळे या समुदायांच्या शैक्षणिक संधींमध्ये या अंतराळ शिक्षण प्रयोगशालेमूले परिवर्तन होईल. अंतराळ हे केवळ कार्यक्रमांच्या वितरण व प्रक्षेपण करण्यात मदत करत नाही तर विद्यार्थ्यांना प्रेरणा देखील देते. अवकाश-संबंधित वर्ग वारंवार विद्यार्थ्यांची आवड आणि कल्पकता वाढवतात आणि पुरुष आणि महिला दोघांनाही विज्ञानात करिअर करण्यासाठी प्रेरित करतात. श्री.कुणाल भिलारे यांनी व्यक्त केले की ही स्पेस स्कूल गेमिफिकिंग स्पेस एज्युकेशन आणि लर्निंगवर भर देईल. अंतराळवीर, खगोलभौतिकशास्त्रज्ञ, अंतराळ शास्त्रज्ञ आणि एरोस्पेस अभियंते यांची जगातील पुढची पिढी विकसित करणे हे आमचे ध्येय आहे. महाराष्ट्रातील पहिली ग्रामीण अंतराळ शिक्षण प्रयोगशाळा उघडताना आम्हाला आनंद होत आहे, जी आता पुण्यातील मुळशी तहसीलमधील एका छोट्याशा गावातील शाळेत वैश्विक कृतीसाठी तयार आहे. व्योमिका स्पेस अकादमी आणि हेरिटेज इंटरनॅशनल स्कूल ISRO CBPO सोबत मुलांना रॉकेट प्रक्षेपित करणे, दुर्बिणीद्वारे सौर यंत्रणा पाहणे, यंत्रमानव तयार करणे आणि विमान उडवणे यामध्ये मदत करतील. रेणू पाटील (मुख्याध्यापिका) यांनी सांगितल्याप्रमाणे सर्व शाळांना या प्रयोगशाळेला भेट देऊन अवकाश, विमान वाहतूक आणि उपग्रहांबद्दल अधिक अभ्यास करता येईल. सौ.यशस्विनी भिलारे यांनी डॉ.गोविंद यादव आणि डॉ.प्रतिक मुणगेकर सर यांचे समर्थन आणि प्रेरणा दिल्याबद्दल विशेष आभार मानले. इस्रोचे शास्त्रज्ञ डॉ. टी. एन. सुरेशकुमार सर यांनी सर्वांचे अक्षरशः कौतुक केले आणि या प्रयोगशाळांच्या मदतीने भारताचे भविष्य उज्ज्वल होईल असे भाकीत केले. या अनमोल स्वाक्षरी कार्यक्रमासाठी हेरिटेज इंटरनॅशनल स्कूलमधील शिक्षक आणि सहाय्यक कर्मचारी उपस्थित होते. व्हिजनरी कृष्णा भिलारे आणि संगीता भिलारे यांनी सांगितले की, हेरिटेज इंटरनॅशनल स्कूलमधील आमच्या सर्व विद्यार्थ्यांना योग्य शिक्षण आणि योग्य पद्धतीने शिक्षण देण्याचा आमचा प्रयत्न आहे.

पुणे जिल्हा शिक्षण मंडळाचे इंग्लिश मीडियम स्कूल आकुर्डी, या विद्यालयामध्ये इयत्ता पाचवी ते नववीच्या विद्यार्थ्यांसाठी महाराष्ट्र साहित्य परिषदेतर्फे वाचन स्पर्धेचे आयोजन करण्यात आले होते. या स्पर्धेत पी. डी. इ. ए. इंग्लिश मीडियम स्कूल आकुर्डी व ज्ञान प्रबोधिनी स्कूल या शाळेतील विद्यार्थ्यांचा सहभाग होता. या स्पर्धेसाठी मार्गदर्शक व प्रमुख पाहुणे म्हणून महाराष्ट्र साहित्य परिषदेचे अध्यक्ष आदरणीय श्री. राजन लाखे हे मान्यवर म्हणून लाभले होते. कार्यक्रमाची सुरुवात मान्यवरांच्या हस्ते सरस्वती पूजनाने करण्यात आली. विद्यालयाच्या प्राचार्या प्रिती दबडे यांच्या हस्ते पाहुण्यांचा सत्कार करण्यात आला. प्रमुख पाहुणे श्री. राजन लाखे सरांनी विद्यार्थ्यांना वाचनाचे महत्त्व व वाचन कसे करावे याविषयी मार्गदर्शन केले. या स्पर्धेचेे आयोजन प्राची कुलकर्णी यांनी केले होते. या वाचन स्पर्धेत अनेक विद्यार्थी सहभागी झाले होते. स्पर्धा दोन गटांमध्ये घेण्यात आली. पहिला गट पाचवी ते सातवी व दुसरा गट आठवी ते नववी असा होता. त्यामधून प्रत्येकी तीन क्रमांक काढण्यात आले. पाचवी ते सातवी या गटामधून, पी.डी.इ.ए. इंग्लिश मीडियम स्कूलमधील आराध्य कुलकर्णी (इयत्ता ५ वी) व रुद्र कदम (इयत्ता ७ वी) या विद्यार्थ्यांनी यश मिळवले व इयत्ता आठवी ते नववी या गटातून स्वानंदी वनमाने (इयत्ता ८ वी) व अर्चिता ढोले (इयत्ता ९ वी) या विद्यार्थ्यांनी यश मिळवले. स्पर्धेचे परीक्षण महाराष्ट्र साहित्य परिषदेच्या कार्याध्यक्ष विनिताताई अयानपुरे आणि संस्थेच्या उपाध्यक्ष डॉ. रजनी सेठ यांनी केले. सहभागी सर्व विद्यार्थ्यांना तसेच विजेत्या विद्यार्थ्यांना मान्यवरांच्या हस्ते महाराष्ट्र साहित्य परिषदेतर्फे प्रमाणपत्र देण्यात आले. विद्यार्थ्यांमध्ये वाचनाची गोडी निर्माण व्हावी या हेतूने विद्यालयाच्या प्राचार्या प्रिती दबडे यांच्या मार्गदर्शनाखाली या स्पर्धेचे नियोजन यशस्वीरित्या करण्यात आले होते. कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन सुनिता रासकर यांनी केले तर आभार प्रदर्शन किरण जोशी या सरांनी केले.

भंडारी समाज असोसिएशन बोर्ली पंचतन, श्रीवर्धन-रायगड यांच्या वतीने दहावी व बारावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी करिअर मार्गदर्शन व्याख्यान आयोजित करण्यात आले होते, या व्याख्यानात प्रमुख पाहुणे डॉ.प्रतिक राजन मुणगेकर होते तर मोठ्या संख्येने उपस्थित विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन केले. या शिबिरासाठी श्री मोहनलाल सोनी विद्यालय व श्री नानासाहेब कुलकर्णी कनिष्ठ महाविद्यालय बोर्ली पंचतन, पीएनपी माध्यमिक विद्यालय वडवली, न्यू मॉडर्न इंग्लिश स्कूल शिस्ते, रा.पा.दिवेकर दांडगुरी हायस्कूल, वि गो लिमये विद्यामंदिर दिवे आगार , न्यू इंग्लिश स्कूल भरडखोल, आडगाव हायस्कूल येथील विद्यार्थी सहभागी झाले होते. शाळा आडगाव, ए.ई.अंतुले हायस्कूल दिघी उपस्थित होते. श्रीवर्धन तालुक्यातील बोर्ली पंचतनच्या भंडारी समाज संघटनेच्या वतीने बोर्ली पंचतन येथील रवींद्र नारायण कुलकर्णी सभागृहात या व्याख्यानाचे आयोजन करण्यात आले होते. जनता शिक्षण संस्थेचे विश्वस्त अध्यक्ष रवींद्र कुलकर्णी, संचालक मंडळ उपाध्यक्ष नंदू पाटील, सचिव चंद्रकांत धनावडे, खजिनदार निवास सोनकर, सदस्य शामकांत भोकरे, अनंत धनवेडा, श्रीराम तोडणकर, अखिल भारतीय भंडारी समाज जिल्हा संपर्क प्रमुख सुधाकर पाटील, तालुका अध्यक्ष विष्णू पाटील, कोषाध्यक्ष श्री. शिलकर, चिंचबादेवी देवस्थान ट्रस्टचे अध्यक्ष सुजित पाटील, जामस समाजाचे अध्यक्ष रणजित मुरकर, मनसे उपजिल्हाप्रमुख बोर्ली पंचतन भंडारी समाजाचे अध्यक्ष मंदार तोडणकर, उपाध्यक्ष निशिकांत रिलकर, सचिव शंकर मयेकर, मावळते अध्यक्ष प्रकाश पाटील, माजी उपाध्यक्ष दीपक काळदेवकर, अरुण तोंडलेकर आदी उपस्थित होते. माजी सचिव अभिजित मुकादम, खोती प्रमुख लीलाधर खोत, प्रकाश तोंडलेकर, सर्व शाळांचे मुख्याध्यापक, समाजातील सदस्य तसेच श्री मोहनलाल सोनी विद्यालय व श्री नानासाहेब कुलकर्णी कनिष्ठ महाविद्यालय बोर्ली पंचतन, पीएनपी माध्यमिक विद्यालय वडवली, न्यू मॉडर्न इंग्लिश स्कूल शिस्त, रिझर्व्ह डॉ.दिवेकर दांडगुरी हायस्कूल, व्ही.गो लिमये विद्यामंदिर दिवेआगर, न्यू इंग्लिश स्कूल भरडखोल, आडगाव हायस्कूल आडगाव, ए.ई.अंतुले हायस्कूल दिघी येथील विद्यार्थी उपस्थित होते. ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांसाठी करिअरची तयारी हे आव्हान आहे. ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांची कॉलेजसाठी तयारी कमी होण्यास अनेक घटक कारणीभूत आहेत. त्यांच्या लहान बजेटमुळे, ग्रामीण शाळा पात्र शिक्षकांना आकर्षित करू शकत नाहीत आणि त्यांना कायम ठेवू शकत नाहीत किंवा विद्यार्थ्यांना प्रगत अभ्यासक्रम प्रदान करू शकत नाहीत. शहरी भागातील विद्यार्थ्यांच्या तुलनेत ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना करिअर शोध उपक्रमांमध्ये सहभागी होण्याच्या कमी संधी आहेत, ज्यांना सामान्यतः करिअर तयारीसाठी सर्वात प्रभावी पद्धत मानली जाते. ग्रामीण विद्यार्थी त्यांच्या समुदायाच्या वेगळ्या स्थानांमुळे त्यांना विविध व्यवसायांमध्ये (जसे की विविध कामाच्या सेटिंग्जसाठी फील्ड ट्रिप) उघड करतील अशा क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होऊ शकत नाहीत. करिअर एक्सप्लोरेशन अ‍ॅक्टिव्हिटींव्यतिरिक्त, पदवीनंतरच्या विद्यार्थ्यांच्या गृहजीवनाचा त्यांच्या परिणामांवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडतो. ग्रामीण भागातील अर्ध्याहून अधिक विद्यार्थ्यांचे पालक आहेत ज्यांना त्यांनी महाविद्यालयात जावे किंवा पदवी प्राप्त करावी अशी अपेक्षा असते आणि यापैकी बरेच पालक चांगल्या आर्थिक संधींच्या शोधात त्यांच्या मुलांना त्यांच्या घरच्या समुदायापासून दूर जाण्यास प्रोत्साहित करतात. तथापि, ग्रामीण भागातील पालकांचे महाविद्यालयीन पदवीचे प्रमाण तुलनेने कमी आहे ही वस्तुस्थिती त्यांना महाविद्यालयांच्या अर्ज प्रक्रियेशी कमी परिचित करते आणि परिणामी, त्यांच्या मुलांना सर्वसमावेशक महाविद्यालयीन माहिती प्रदान करण्याची शक्यता कमी होते. ग्रामीण भागातील करिअर समुपदेशन आणि अडथळे ग्रामीण शाळांमधील समुपदेशक विद्यार्थ्यांच्या करिअरच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावतात कारण त्यांना विविध अडथळ्यांचा सामना करावा लागतो. अनेक अभ्यासांनी विद्यार्थ्यांना त्यांच्या उच्च माध्यमिक शाळेनंतरच्या कारकीर्दीबद्दल आणि शैक्षणिक पर्यायांबद्दल शिक्षित करण्यात समुपदेशकांच्या महत्त्वाकडे लक्ष वेधले आहे. एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की चार वर्षांच्या महाविद्यालयीन नोंदणीमध्ये 10 टक्के गुणांची वाढ एका शाळेतील एका अतिरिक्त समुपदेशकाच्या उपस्थितीशी संबंधित आहे. ज्या विद्यार्थ्यांचे पालक माध्यमिक शिक्षणाच्या मार्गांबद्दल अपरिचित आहेत त्यांना विशेषतः समुपदेशकांची आवश्यकता असते. ग्रामीण शाळांच्या आर्थिक अडचणींमुळे शाळांना करिअर समुपदेशक ठेवणे कठीण होते जे शिक्षकांप्रमाणेच विद्यार्थ्यांच्या व्यावसायिक गरजांसाठी स्वतःला पूर्णपणे समर्पित करतात. ग्रामीण भागातील समुपदेशक वारंवार अनेक शाळांच्या गरजा व्यवस्थापित करतात. परिणामी, कोणत्याही कॅम्पसमध्ये त्यांची भौतिक उपस्थिती सामान्यत: मर्यादित असते. ग्रामीण शाळांमध्ये, समुपदेशक अतिरिक्त जबाबदाऱ्या देखील घेऊ शकतात आणि करिअर मार्गदर्शनासाठी त्यांच्या विद्यार्थ्यांना आवश्यकतेपेक्षा कमी वेळ देऊ शकतात. दैनंदिन अडथळ्यांव्यतिरिक्त ग्रामीण शाळा शहरी शाळांपेक्षा कमी अनुभवी समुपदेशकांना नियुक्त करतात याचा पुरावा आहे. ग्रामीण शाळांची वेगळी ठिकाणे, निधीच्या कमतरतेव्यतिरिक्त, ग्रामीण समुपदेशकांना प्रशिक्षणाच्या संधींमध्ये भाग घेण्यापासून आणि विद्यार्थ्यांच्या करिअरच्या विकासासाठी आवश्यक करिअर हस्तक्षेप कौशल्ये विकसित करण्यापासून रोखतात. तथापि, ग्रामीण समुपदेशकांमध्ये कल्पना सामायिक केल्याने त्यांना व्यावसायिक प्रगती करण्यास मदत होऊ शकते. समुपदेशकांना भेडसावणाऱ्या आर्थिक आव्हानांच्या प्रकाशात शाळा आणि समुदाय यांच्यातील अनुकरणीय भागीदारी शाळा आणि समुदाय यांच्यातील अनुकरणीय भागीदारी ग्रामीण भागातील समुपदेशकांना भेडसावणाऱ्या आर्थिक आव्हानांच्या प्रकाशात, या क्षेत्रात अतिरिक्त निधीची गरज आहे. जर बजेट वाढले तर ग्रामीण भागातील शाळा अनुभव आणि पूर्णवेळ रोजगार असलेले अधिक समुपदेशक नियुक्त करू शकतील. तथापि, खाजगी आणि ना-नफा क्षेत्रांमधील सामुदायिक भागीदारी थेट निधी वाढीव्यतिरिक्त ग्रामीण विद्यार्थ्यांच्या करिअर विकासाच्या गरजा पूर्ण करण्याचा एक मार्ग असू शकतो. ग्रामीण समाजाच्या विकासाच्या दिशेने ग्रामीण शाळांमध्ये समुपदेशक किंवा सामुदायिक भागीदारीद्वारे करिअर समुपदेशनासाठी प्रवेश असलेल्या विद्यार्थ्यांच्या संख्येत वाढ केल्याने महाविद्यालयात प्रवेश घेणाऱ्या आणि पदवीधर होणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या संख्येत लक्षणीय वाढ होऊ शकते. तथापि, ग्रामीण भागातील ब्रेन ड्रेनची तीव्रता हा महाविद्यालयीन नोंदणी वाढविण्याचा अनपेक्षित परिणाम असू शकतो. 2015 आणि 2022 दरम्यान, शहरी भागात तरुण लोकांच्या "ग्रामीण उड्डाण" मुळे 1,300 पेक्षा जास्त ग्रामीण भागातील लोकसंख्या कमी झाली. किती किंवा कोणत्या प्रकारचे शिक्षण "खूप जास्त" आहे या मुद्द्याशी ग्रामीण समुदाय संघर्ष करत असला तरीही, ग्रामीण भागातील अनेक तरुण त्यांच्या मजबूत कौटुंबिक आणि समुदाय संबंधांमुळे मागे खेचले जातात. देशभरात, महाविद्यालयीन पदवीधरांचे परतणे ग्रामीण समुदायांना त्यांचे मानवी भांडवल वाढवून आणि अर्थव्यवस्थेला चालना देऊन टिकवून ठेवण्यास आणि पुनरुज्जीवन करण्यास मदत करेल.

स नः 1818 मध्ये पेशवाई संपली होती. स.न. 1774 मधेच इंग्रजांनी बंगालमध्ये पाय स्थिर केले होते तिथे मेकॉलेच्या आधीच इंग्रजी भाषेकडे शिक्षित लोक वळायला लागले होते. अहो आत्ता सुद्धा मराठी माध्यमांच्या शाळा बंद पडत आहेत आणि इंग्रजी माध्यमांच्या शाळात प्रवेश मिळणे अवघड आणि खर्चिक होत आहे. मेकॉलेच्या डोक्यावर खापर फोडत असताता हे वास्तव सुद्धा लक्षात घेणे आवश्यक आहे. असो 150 ते 200 वर्षे चालत आलेल्या शिक्षण पद्धतीत शिक्षण घेतलेले आपण सगळे घटक आहोत. वाडवडिलांकडुन ऐकलेल्या गोष्टीचा विचार केला तर त्या काळी शिक्षणाचा दर्जा खुपच उच्च होता अस वाटावं अशी वास्तविकता आहे, वाडवडिलांकडुन ऐकलेल्या गोष्टी म्हणताना एक गंमत मांडावीशी वाटते. माझ्या वडिलांचा जन्म स.न.1897 मधला. आजोबा आंग्लविद्याविभूषित होते तेव्हापासून माझ्या नातवांपर्यंत एखादं दुसरा अपवाद सर्व पदवीधरांच्या पंगतीतले. असो तो मुद्दाच नाही त्यांच्या काळात मला वाटत सर्व भाषा व्याकरण, वाड्मय सर्वच उच्च दर्जाचं होतं . शिक्षित घरात शेले, कीट्स , बायरन, केशवसुत, भा . रा. तांबे, अनंत फंदी, राम जोशी, आननाभाऊ साठे ,तुकाराम महाराज. ही नावे कानावर पडत. अगदी परीक्षेच्या भाषेत मराठी, इंग्रजी, संस्कृत या उच्च दर्जाच्या म्हणाव्यात अशा पातळीच्या भाषा सक्तीच्या असत 100 गुणांच्या. संस्कृत, इंग्रजीमध्ये भाषांतरीत करावा लागे ,सातवी पर्यंतच सर्व अंकगणित आत्मसात करावा लागे ,अर्थात त्यावेळेस शिक्षण क्लास एज्युकेशन असे साक्षरतेचे प्रमाणही अत्यल्प असे आणि या बरोबरच पुस्तकी विद्याच खरी असा भाव नव्हता . परंपरागत ज्ञानाला मान्यता समाजात होती. वैदयाकडुन लोक उपचार घेत असत अगदी सन 1980 मधल्या एका सर्व्हे मध्ये 70% भारतीय जनता आयुर्वेदिक औषधे वापरतात अशी माहीती पुढे आली होती. तरी पण जे त्त्या राज्यकर्त्यांती हतबल करण्यासाठी अनेक गोष्टी केल्या. जहाज बांधणी संपवली ,मृत्यु प्रमाणपत्र देण्याच्या बंधनावरून वैदयकी संपवलं. अनेक गोष्टी. या सगळ्या प्रकारातून इंग्रजी शिकलेल्यांना मानसन्मान मिळू लागला प्रमाणपत्राशिवाय सरकारी नोकरी नाही या सर्वातून प्रमाणपत्राची किंमत वाढत गेली. अजुनही ज्ञानमहात्म्याची धुगधुगी होती कोल्हापूरला वाय. पी पवार नगर आहे ज्यांच्या नावाने ही औद्योगिक कॉलनी ओळखली जाते ते पदवीधर इंजीनियर नव्हते. तरी किर्लोस्कर वाडीत ऑइल इंजिन तयार करण्याच्या कारखान्यात त्यांचा मोठा मान होता. आणखी एक गमतीदार अनुभव मला कागदाचे गोल कापण्यासाठी लोखंडाचा साचा करून, दार लावुन, पाणी लावायला- हार्डनिंग करायला नेला. "घिसाडी म्हणाला पाणी लागणार नाही लगेच मुंढ होईल’ विचारल कशावरून तर म्हणतो आम्हाला बघितल्यावर आणि हातात घेतल्यावर कळतं, विश्वास बसण अवघड होत `चालेल म्हटल लाव पाणी काय होईल ते पाहु,’ त्यांनी पाणी लावलं आणि एका ऑपरेशन मध्येच ते मोल्ड झाल .ते घेऊन इंजिनियरिंग कॉलेजच्या मेटॉलर्जी विभागात गेलो. आणि विचारल हार्डनिंग होत का नाही हे कस ओळखायच? तर उत्तर साध होत विकत घेत असतांना पावती वर स्टील चा नंबर असतो त्यावरून गुणधर्म पाहता येतात ,मी तर तो तुकडा भंगार मधुन आणला होता सगळच अवघड.. माझा एक मामा इ.स. 1912-13 मधला त्याचा जन्म असेल तो अँग्रीकल्चरल ऑफिसर होता. त्याचा अनुभव सांगत असतांना तो म्हणाला शेतकऱ्यांचा आमच्यावर विश्वास नसतो" आणि त्याने शेतकऱ्यांच्या मधला प्रचलित विनोद सांगितला. तो असा ... एका शेतकऱ्याचा मुलगा शहरात राहुन शाळा शिकत होता पुढे अँग्रीकल्चरल कॉलेज मध्ये गेला .सुट्टीला गावी आल्यावर आपल्या ज्ञानाच प्रदर्शन करत होता. बाप एका रोपाची काही निगराणी करीत होता मुलगा म्हणाला - "अस करू नका त्यामुळे आंबे उशिरा लागतील, ‘शेतक-याने विचारल म्हणजे’ मुलांनी सल्ला दिला ..तु म्हणतोस तस केलं तरी कधीच आंबे लागणार नाहीत कारण ते झाड आंब्याच नाहीच ….. पण इंदिरा गांधीनी हे सर्वच बदलल विश्वविद्यालयातील विद्वानांना आयव्हरी टॉवर सोडुन शेतकऱ्यांपर्यंत पोहचा अस सांगितलं. राजकीय इच्छाक्तीची कळ फिरली हरीतक्रांती झाली सन 1955, 1956, 1957 ओळीने तीन वर्षे उत्तम पाऊसपाणी होऊन चांगले पीक येऊन आपल्या गरजेपेक्षा 5% धान्य उत्पादन कमी होते. ते आता आम्ही धान्य निर्यातदार झालो आहोत. सुरुवातीच्या काळात आम्ही चाळीस कोटीच होतो आता ऐक्शे चाळीस कोटी असुन सु‌द्धा आम्ही निर्यातदार आहोत. असा चमत्कार घडला. ब्रिटीश काळात सुद्धा मान्यताप्राप्त शाळांना सरकारी अनुदान मिळायची. स्वातंत्र्य मिळाल्यावरतर काही काळ शाळा काढणे, शिक्षण प्रसार करणे ,घरोघरी जाऊन मुलांना शाळेत घालण्यासाठी पालकांना प्रवृत्त करण हे कार्यक्रम असत. सर्व राजकीय पक्ष त्यात भागीदारी करत यातून क्लास एज्युकेशन वरून मास एज्युकेशनकडे वाटचाल सुरू झाली .घंटा झाल्यावर मुल येऊन बसू लागली हे मोठ यश वाटत असे. यामुळे काही धुरिणांनी या अवस्थेला घाई वाटेल असे प्रसंग घडायचे ज्यांना अनेक पिढयात शालेय शिक्षणाचा संस्कार नसलेले पालक आपल्या मुलांना शाळेत आणून सांगत " गुरुजी माझ्या मुलाला त्यानी ऐकलं नाही तर बुटानं मारा पण शिकवा’ हळूहळू तात्यापंतोजी सारखं छडी आणि धोकपटी जाऊन तर्क विचार, समज याला प्राधान्य यायला लागल .कर्मवीर भाऊराव पाटील यांनी यासंदर्भात महाराष्ट्रचा मानसिक पोत बद‌लुन खुप वरच्या पातळीवर आणला अस म्हणणं वास्तवापासून दूर जाणं नसेल. यातच मधुकर राव चौधरी यांनी शिक्षण मंत्री असताना महाराष्ट्र असेंबली मध्ये शिक्षणाबद्दल श्वेततपत्रिका मांडली. 10+2+3 ही पद्धती आणली. पाठयक्रम बदलला गणित आणि विज्ञानाला महत्त्व दिलं. दहावी एस एस सी ला गणिताचे दोन पेपर, विज्ञानाचे तीन पेपर आणि तीन पात्यक्षिकांच्या परीक्षा, समाजशास्त्राचे दोन पेपर आणि भाषांचे पेपर अस परीक्षांच स्वरूप झालं. संचसंकल्पनांवर आधारलेल्या तर्काला आणि आकलनाला प्राधान्य देणारे गणित आणि शास्त्र आणले. आठवीपासून अँडव्हान्सड (A) आणि ओर्डिनरी (0) असे स्तर केले ज्यांना पुढे विशेष शिक्षण घ्यायच आहे त्यांनी A स्तर घ्यावा आणि ज्यांना SSC नंतर नोकरी व्यवसायाला जायच आहे त्यांनी 0 स्तर घ्यावा अस सुचवलं. इथपासून घटनाक्रमाची दिशाच बदलुन गेली (A) आणि (O) वर असेंब्लीमध्ये प्रचंड टिका झाली मागच्य दरवाज्यात ब्राम्हणी राज्य आणण्याचा हा प्रयत्न आहे . (A) ला केवळ ब्राम्हण मुल जातील आणि आम्हा सामान्यांनी (O) ला जातील वैगेरे वैगेरे . या गुऱ्हाळातून (0) चा पर्यायच काढून टाकला सगळेच प्रगत अवस्थेला आणले पण ते सगळ्यांना झेपेल असं पण एक एक अवघड वाटलेली प्रकरणं भाग कमी करण सुरूझालं. मार्च 1975 मध्ये पहीली दहावी SSC परीक्षा झाली. त्यातसुद्धा गणिताच्या छापित क्रमिक पुस्तकातील तीन चार प्रकरणे अभ्यासक्रमातुन काढून टाकली मग पाळी आली परीक्षेतल्या प्रश्नांच्या काठिण्य पातळीची’ सामान्य विद्यार्थ्यांना उत्तर देता येईल याचा विचार करून काठिण्य पातळी आणि प्रश्नांची रचना ठरू लागली. म्हणजे घडल काय तर शिक्षणाचा दर्जा ठरवून विदयार्थ्याना त्या पातळीवर आणणं हे थांबल आणि शिक्षणाची दर्जापातळी ,परीक्षेची काठिण्यपातळी ,पश्नरचना विद्यार्थ्याना आवडेल त्या पातळीवर आनण्याची क्रिया सुरू झाली .एकप्रकारे लोकांना सुखावून खुश करून सुरु दर्जेदार शिक्षण घेतल्याच्या भ्रमात ठेवन्याचा धूर्तपणा सुरू झाला . त्याचा परिपाक शिक्षणाचं खाजगीकरण स्वायत्त विद्यापीठ असा झाला. एका रात्रीत बसल्या बैठकीत शिक्षण सम्राटांना २०० आणि ३०० कॉलेजेसना मंजुरी दिली गेली पदव्या महाग झाल्या तरी सहज उपलब्ध झाल्या . कॉपी, सामुहीक कॉपी करू दिली नाही म्हणून गावांनी परीक्षा केंद्रावर हल्ला करणं आणि यावर बातमी येण्यापलिकडे काही कारवाई न होणं यात काही नाविन्य राहील नाही. बहुधा समाजाची सांस्कृतिक पातळी आणि मानसिकता तसेच सत्ताधाऱ्यांची राजकीय इच्छाशक्ती या सर्वावर शिक्षणाची पातळी अवलंबुन असते. अशाही परिस्थितीत इच्छुक मार्ग काढातच असतात. “इथे माझे दोन अनुभव नोंद करतो आणि थांबतो.” 1960 च्या दशकात ठाण्याच्या बेडेकर हायस्कुल मध्ये मी शिकवीत असे तिथे प्रयोगशाळा छान होती त्यात मला अंडरस्टँडीग सायन्स आणि नॉलेज च्या अंकांच्या फाईल्स मिळाल्या उत्तम गोटीव कागदावर त्रिमितीक वाटव्यात अशा आकृत्या आणि सोप्या इंग्रजीमध्ये निरुपण मी तर हरखुनच गेलो. त्याच रूपांतर मराठीत करून त्या आकृत्यासह काचफलकात प्रदर्शित करू लागलो अर्थात श्याम फडके त्या वेळचे मुख्याध्यापक यांचंत्याला प्रोत्साहनच होतं. सहामाही परीक्षेच्या वेळेस मुलांशी संवाद साधल्यावर 2000 पैकी तीस चाळीस मुलांनी ते पाहिलं होत आणि वीसेक मुलांनी वाचलं होत मी वैतागलो आणि सोडुन दिलं. दिवाळीच्या सुट्टीनंतर दोन तीन आठवड्यांनी सर टीचर्स रूम मध्ये येऊन म्हणाले," काय हो लिमये , तुमची काचफलकाची फसफस निघाली का?, अहो काही प्रतिसाद नाही .दोन-चार मुलं मला वाक्य पूर्ण करू देता लगेच केबिनमध्ये या म्हणाले ‘ तिथे गेल्यानंतर माझ म्हणणं सांगितल्यावर ते उभे राहीले आणि माझ त्यांनी अभिनंदन केले. 1% मुलांनी ते वाचल आणि बघितल मिशन सक्सेसफुल याच मुलांना गरज असते ती भागवली गेली बाकीचे सगळे अल्सो रॅन एक दोन टक्केच साधनेचा नाद वाहता ठेवता ठेवतील पण दुसरी आठवण ऐकवतो ,1968-69 सालचा व्हीएतनाम युद्ध जोरात सुरू होत मॉस्को मध्ये पैट्रिस लुमुंबा विद्यापीठामध्ये मध्ये काही व्हिएतनामी विद्यार्थी होते. त्यांना युद्धामुळे सरकार ज्यादा स्कॉलरशिप देत असे त्यांच्याकडे थोडे ज्यादा पैसे असत. भारतीय विद्यार्थी तंगीत असत पण त्यांच्याकडे ट्रान्झिस्टर वैगेरे असे. मग ते व्हिएतनामी विद्यार्थ्यांना विकत. ही गोष्ट त्यांच्या पॉलिटिकल कमिशनरच्या लक्षात आली. ती हेडक्वार्टस लां कळवली मुलांना परत बोलावुन घेतल गेल त्या मुलांना युद्ध सीमांवर हिंडवून आणल आपली जनता कशी लढत आहे हे दाखवलंआणि सांगितल, तुम्हाला ज्यादा स्कॉलरशीप, उत्तम खाणं ,उत्तम अभ्यास आणि उत्तम तब्येतीसाठी आहे येऊन तुम्हाला लढायचं आहे. तिथुन परत आल्यावर या सगळ्या विदयार्थ्यांनी करमणुकीची साधन परत केली कित्येकांना त्याने पैसे परत मिळाले नाहीत भारतीयांकडुन ते खर्च झाले होते. त्याबद्दल यांची तक्रार नव्हती. त्यांची ती सामाजिक बांधिलकी होती. कधीतरी आमचेही विद्यार्थी सामाजिक बांधिलकी म्हणून ज्ञानसाधना करत असतील अशी आशा व्यक्त करून थांबतो.

डॉ. प्रतीक मुणगेकर सरांना हेरिटेज इंटरनॅशनल स्कूलमध्ये व्यवसाय समुपदेशन सत्रासाठी संसाधन व्यक्ती म्हणून आमंत्रित केले होते आणि परदेशातील अभ्यासाविषयी माहिती देण्यासाठी आणि शैक्षणिक क्षेत्रातील संधी जाणून घेण्यासाठी आमंत्रित केले होते. डॉ. प्रतीक सध्या विद्यार्थ्यांना त्यांच्या अभ्यासात आणि भविष्यातील करिअरमध्ये मदत करण्याच्या मिशनवर कार्यरत आहेत. त्यांनी विद्यार्थ्यांना त्यांच्या भविष्यातील योजनांसाठी मार्गदर्शन केले आणि विद्यार्थ्यांना सांगितले की त्यांनी आयुष्यभर शिकत राहिले पाहिजे,, सराव आणि उजळणी करावी, लक्ष केंद्रित करावे, ध्येय साध्य करण्यासाठी मोठी स्वप्ने पाहण्यास सुरुवात करावी, गुरुंचा आदर करावा, अधिक जाणून घेण्यासाठी प्रश्न विचारावे, जिज्ञासू व्हावे आणि तुमच्या कामात किंवा अभ्यासातही सातत्य ठेवा. डॉ.दीपाली शिरगावे यांनाही विद्यार्थ्यांना प्रेरित करण्यासाठी आमंत्रित केले होते. त्या विद्यार्थांना संबोधित करताना म्हणाल्या,,, " विद्यार्थ्यांनो, तुमची ही पिढी टेक्नोसॅव्ही आहे. अशक्य ते शक्य करण्याची ताकद तुमच्यात आहे. परीक्षेचा ताण घेऊ नका. अभ्यासातील सातत्य जास्त महत्त्वाचं आहे. तुमच्या स्वप्नांची रोज जोपासना करा. एक मजबूत स्वप्न तुम्हाला धाडसी निर्णय घेण्यास बळ देईल..संकल्पना शिक्षणावर लक्ष केंद्रित करा..नुसते पाठांतर टाळा.आपला भारत आर्थिकदृष्ट्या वेगाने विकसित होत आहे. आम्ही जगभरात अव्वल आहोत. आपली आर्थिक वाढ ६.६ आहे. तुम्ही भावी पिढी आहात म्हणून तुमच्या आवडीचे अनुसरण करा, यश आपोआप तुमच्या मागे येईल. डॉ प्रतीक तुमच्यासाठी एक आदर्श आहे. त्यांनी तुम्हाला ज्या प्रकारे मार्गदर्शन केले ते उत्कृष्ट होते. समुपदेशन सत्रासाठी मला अतिथी म्हणून आमंत्रित केल्याबद्दल टीम हेरिटेज, भिलारे कुटुंब आणि प्रिय रेणू मॅडम यांचे मी मनापासून आभार मानते.. तुमच्या उदार आदरातिथ्यासाठी मी नम्र आहे." माननीय व्यवस्थापन श्री.कृष्णा भिलारे (संस्थापक, अध्यक्ष), सौ. संगीता भिलारे (सचिव), श्री. कुणाल भिलारे (संचालक), सौ. यशस्विनी भिलारे (प्रशासकीय व्यवस्थापिका) यांनी डॉ. प्रतीक सरांच्या #onamissiontohelpstudents साठी शुभेच्छा दिल्या. प्राचार्या सौ. रेणू पाटील आणि त्यांच्या कर्मचार्यांनी डॉ. प्रतीक यांचे संपूर्णपणे उत्साहने भरलेले आणि सर्वात आकर्षक सत्र दिल्याबद्दल आभार मानले. ज्यामध्ये सरांचे बोलणे अतिशय तीव्रतेने मनाला भिडणारे होते आणि त्यांच्या अष्टपैलू व्यक्तिमत्त्वामुळे आणि त्यांच्या ज्ञान आणि यशामुळे विद्यार्थ्यांना ते खूप भावले

दि. २५ ते २९ जानेवारी २०२३ दरम्यान जपलूप्प इक्वेस्ट्रियन सेंटर,पुणे येथे झालेल्या वार्षिक घोडेस्वारी स्पर्धेत हेरिटेज इंटरनॅशनल स्कूल मधील मानस येनपुरे हया १० वी तील विद्यार्थ्याने ३ विविध घोडेस्वारी स्पर्धेत आपली घोडेस्वारी कला सादर केली . शो जंपिंग (नॉर्मल),बॉल आणि बकेट, ट्रॉटिंग रेस या तीनही घोडेस्वारी प्रकारात त्याने ३ कास्य पदके मिळवली. आर्यन वर्ल्ड स्कूल, राइड टू लिव्ह अकादमी- मुंबई, यूके युनायटेड क्लब, मुंबई, दिग्विजय प्रतिष्ठान पुणे, एआरसी अकादमी, जपलूप्प इक्वेस्ट्रियन क्लब, इंडस इंटरनॅशनल, गुडविल क्लब यासारख्या नामांकित घोडेस्वारी क्लबच्या घोडेस्वारानी या स्पर्धेत भाग घेतला होता व प्रथमच शाळेच्यावतीने हया स्पर्धेत मानस ने भाग घेतला होता व पहिल्याच प्रयत्नात त्याने ३ कांस्य पदके मिळवून हैट्रिक केली. शाळा व्यवस्थापन समितीचे मान्यवर श्री.कृष्णा भिलारे (संस्थापक, अध्यक्ष), सौ. संगीता भिलारे (सचिव) श्री. कुणाल भिलारे (संचालक), सौ. यशस्विनी रसाळ-भिलारे (प्रशासकिय व्यवस्थापक) व मुख्याध्यापिका सौ.रेणू पाटील व हेरिटेजचे शिक्षक शिक्षकेतर कर्मचारी यांनी मानस येणपुरेचे उत्कृष्ट सादरीकरण व अथक प्रयत्न व सरावाचे अभिनंदन केले. त्याला घोडेस्वारी शिकवणारे श्री. कुणाल भिलारे सर व सौ. यशस्विनी भिलारे तसेच उत्तम कामगिरी करणाऱ्या "केसरी' घोड्याचे व शाळेतील सर्व घोड्यांची निगा राखणाऱ्या श्री.अंकुश चे ही सर्वांनी अभिनंदन केले.

23 आणि 24 जानेवारी 2023 रोजी ... 50 वे मुळशी तालुकास्तरीय विज्ञान प्रदर्शन हेरिटेज इंटरनॅशनल स्कूल, कासारंबोली येथे पुणे जिल्हा परिषद, पुणे, पंचायत समिती मुळशी (शिक्षण विभाग), मुळशी तालुका मुख्याध्यापक संघ, मुळशी विज्ञान शिक्षक संघटना यांच्या संयुक्त विद्यमाने आयोजित करण्यात आले होते. . विज्ञान प्रदर्शनाचे हे सुवर्णमहोत्सवी वर्ष होते त्यामुळे सर्वांसाठी हा आनंददायी कार्यक्रम होता कारण कार्यक्रमाचे आयोजन ढोल ताशा वादन, पारंपारिक स्वागत, डॉ. सी.व्ही. रमण, डॉ.ए.पी.जे. कलाम ,कल्पना चावला यांच्या प्रतिमेचे पूजन व दीपप्रज्वलनाने झाली. सुमारे 108 विज्ञान प्रकल्प उदयोन्मुख शास्त्रज्ञांनी सादर केले. निबंध, वक्तृत्व आणि विज्ञान प्रश्नमंजुषामध्येही विद्यार्थ्यांचा उत्साह आणि आत्मविश्वास दिसून आला. या स्पर्धांमध्ये 300 हून अधिक विद्यार्थ्यांनी सहभाग घेतला. या प्रदर्शनाच्या पहिल्या दिवशी माननीय तहसीलदार, मुळशी तालुका श्री. अभय चव्हाण सर, प्रख्यात शास्त्रज्ञ डॉ. अरविंद शाळीग्राम (संचालक, एसपीपीयू इस्रो स्पेस टेक्नॉलॉजी सेंटर), डॉ. प्रतिक मुणगेकर (शास्त्रज्ञ, आंतरराष्ट्रीय वक्ता) उद्घाटन समारंभासाठी उपस्थित होते. आणि त्यांनी विद्यार्थ्यांना जिज्ञासा विकसित करण्यासाठी आणि प्रत्येक समस्येचे उद्दिष्ट आणि निराकरण करण्यासाठी सातत्य राखण्यासाठी संबोधित केले. दुसऱ्या दिवशी GMRT NCRA चे वरीष्ठ अधिकारी मा. शास्त्रज्ञ डॉ.जे.के. सोळंकी, माजी आमदार श्री. अशोकरावजी मोहोळ आणि श्री. मनोजआप्पा दगडे (व्यावसायिक) यांना विद्यार्थ्यांना प्रेरित करण्यासाठी आमंत्रित करण्यात आले होते. या वर्षी सर्व माध्यमांच्या, सर्व व्यवस्थापनेच्या, सर्व मंडळाच्या स्वयमअर्थसाहित, खाजगी अनुदानित, जि.प.शाळांमधून जास्तीत जास्त सहभाग दिसून आला.हे प्रदर्शन मुळशी तालुका बीडीओ श्री.जठार सर, बी.. ई.ओ.श्री.जी.आर.हिंगणे, सर्व केंद्रप्रमुख यांच्या समर्थ मार्गदर्शनाखाली पार पडले. शाळेच्या मुख्याध्यापिका सौ.रेणू पाटील यांनी या सुवर्ण महोत्सवी प्रदर्शनासाठी शुभेच्छा देणाऱ्या खासदार, आमदार, शिक्षणाधिकारी (प्राथमिक व माध्यमिक) तसेच पंचायत समिती मुळशी, सर्व केंद्रप्रमुख, मुळशी मुख्याध्यापक संघ, विज्ञान शिक्षक संघटना, सर्व मुख्याध्यापक, कर्मचारी व उपस्थित सर्वांचे आभार मानले. शाळा व्यवस्थापन सदस्य श्री.कृष्णा भिलारे (संस्थापक, अध्यक्ष), सौ.संगीता भिलारे (सचिव), श्री. कुणाल भिलारे (संचालक), सौ.यशस्विनी रसाळ-भिलारे (प्रशासकिय व्यवस्थापिक) यांनी हया सुवर्ण महोत्सवी विज्ञान प्रदर्शनात सहभागी विद्यार्थी व शिक्षकांचा उत्साह पाहून त्यांचे कौतुक केले. विद्यार्थ्यांचे मनमोहक प्रकल्प आणि त्यांची सर्जनशीलता, वैज्ञानिक विचार या प्रदर्शनात पाहायला मिळाले आणि या जिज्ञासू पिढीचे आगामी वैज्ञानिक भारताचे नेतृत्व जागतिक पातळीवर करतील, असा विश्वास परीक्षकांनी व्यक्त केला. श्री.ताम्हाणे आणि सौ.देशमाने विस्तार अधिकारी, श्री.विठ्ठल कुंभार, के. प्र.. चौधरी, श्री.ठाकोर, श्री.साबळे, श्री.पाबळे, श्री.खेडेकर, श्री.गोळे,सौ.पठाण . आणि इतर सहकाऱ्यांनी कर्यक्रम यशस्वी करण्यास मदत केली, या प्रदर्शनाचे उत्कृष्ट सूत्रसंचालन श्री.गणेश भिलारे यांनी केले

पुणे जिल्हा शिक्षण मंडळाचे इंग्लिश मीडियम स्कूल व ज्यु. कॉलेज,आकुर्डीच्या प्राचार्या प्रिती दबडे यांना डॉ.एस. एल.चव्हाण प्रतिष्ठान, पुणे यांच्या विद्यमाने 'राही कदम इन्स्पिरेशन अवॉर्ड' ने २२ जानेवारी रोजी सदाशिव पेठ, पुणे येथे सन्मानित करण्यात आले. या कार्यक्रमासाठी डॉ. रेखा चौधरी, ग्लोबल वेलनेस ॲम्बेसिडर ऑफ इंडिया, या प्रमुख पाहुण्या म्हणून लाभल्या होत्या. या व्यतिरिक्त महाराष्ट्र राज्य महिला आयोगाच्या अध्यक्षा मा.रूपालीताई चाकणकर यांचीही विशेष उपस्थिती होती. या सोहळ्याचे आयोजन मुख्यत्वे महिलांच्या उत्तुंग कामगिरीबद्दल त्यांना कौतुकाची थाप व प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने करण्यात आले होते. त्यामुळे विविध क्षेत्रांमध्ये आपल्या कार्याचा ठसा उमटवणाऱ्या अनेक हिरकणी महिलांना कार्यक्रमासाठी आमंत्रित करण्यात आले होते. उपस्थित सर्व विशेष महिलांना सन्मानपत्र आणि भेटवस्तू देऊन गौरविण्यात आले. पीडीइएच्या इंग्लिश मीडियम स्कूल व ज्यु.कॉलेजच्या प्राचार्या प्रिती दबडे यांनी देखील शैक्षणिक, सांस्कृतिक व सामाजिक क्षेत्रांमध्ये उल्लेखनीय कामगिरी केल्याबद्दल पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्याबद्दल सर्व विद्यार्थी, शिक्षक, शिक्षकेतर कर्मचारी व पालक यांच्याकडून अभिनंदन होत आहे. कार्यक्रमाचे आयोजन डॉ.गिरीजा शिंदे, प्रेसिडेंट ऑफ डॉ. एस.एल.चव्हाण प्रतिष्ठान पुणे,यांच्यामार्फत करण्यात आले होते.

पुणे जिल्हा शिक्षण मंडळाचे इंग्लिश मीडियम स्कूल व ज्यु.कॉलेज,आकुर्डीच्या प्राचार्या प्रिती दबडे यांना 'एड्युड्रोन वी कनेक्ट' यांच्या विद्यमाने 'टीचर्स गॉट टॅलेंट २०२३ क्रिएटिव्ह पेपर प्रेझेन्टेशन ', या सन्मानाने १५ जानेवारी रोजी भोसरी येथे गौरविण्यात आले. या सन्मानाचा मुख्य विषय 'पेपर प्रेझेंटेशन (एक्सपेरिएनशल लर्निंग मॅपड् विथ एन् इ पी अँड एन् सी एफ' असा होता. या प्रकल्पाचे नियोजन शिक्षकांसाठी गटनिहाय करण्यात आले होते. यामधून प्राचार्या प्रिती दबडे यांनी इयत्ता नववी ते बारावी या उच्च माध्यमिक गटाकरिता प्रेझेंटेशन केले होते. यासाठी विविध निकष ठेवण्यात आले होते. सर्व निकषांना ग्राह्य धरून त्यांनी 'थ्री डिफरंट टाइप्स ऑफ क्लॉकस् बाय युजिंग मॅथेमॅटिकल फंक्शन्स' अशी वेगवेगळ्या पद्धतीची घड्याळे आपल्या प्रेझेंटेशनमध्ये दाखवली होती. अशा प्रकारच्या शिक्षण पद्धतीमुळे विद्यार्थ्यांना अतिशय नाविन्यपूर्ण पद्धतीने गणित शिकण्यास मदत मिळेल, गणिताची वेगवेगळी सूत्रे मनोरंजकपणे बनवण्यास व लक्षात ठेवण्यास प्रेरणा मिळेल, तसेच विद्यार्थी पारंपारिक शिक्षण पद्धतीतून मुक्त होतील व त्यांना शिक्षणामध्ये आवड निर्माण होईल, अशी अनेक उद्दिष्टे त्यांनी आपल्या पावर पॉइंट प्रेझेंटेशनमधून दाखवून दिली. याचबरोबर या पद्धतीचा वापर आपण अनेक विषयांमध्ये देखील करू शकतो जसे की विज्ञान, मराठी, हिंदी, भूगोल, भूमिती इ. असे त्यांनी सांगितले. हा सन्मान प्राप्त झाल्यामुळे प्राचार्या प्रिती दबडे यांचे विद्यार्थी, शिक्षक, शिक्षकेतर कर्मचारी व पालक यांच्याकडून अभिनंदन होत आहे.

भावनिक बुद्धिमत्ता म्हणजे एखाद्या व्यक्तीच्या आणि इतरांच्या भावना समजून घेण्याची, वापरण्याची आणि व्यवस्थापित करण्याची क्षमता. साधारणपणे, तुमच्या परीक्षेच्या स्कोअरकार्डवरील स्कोअर तुमच्या यशाचे मूल्यमापन करण्यासाठी एक पॅरामीटर मानला जातो, परंतु तुम्ही कोणताही व्यवसाय किंवा करिअर निवडाल, जर तुम्ही भावनिकदृष्ट्या संतुलित नसाल तर तुम्ही यशस्वी होऊ शकत नाही. कारण आपली विचार करण्याची क्षमता आणि निर्णय घेण्याची क्षमता आपल्या भावनांवर परिणाम करते. काही वर्षांपूर्वी, कंपन्यांनी त्यांच्या संज्ञानात्मक कौशल्यांवर आधारित लोकांची नियुक्ती केली. भावनिक बुद्धिमत्तेचे महत्त्व लक्षात येताच त्यांनी संज्ञानात्मक बुद्धिमत्तेसह त्यांच्या भावनिक बुद्धिमत्तेसाठी लोकांची चाचणी सुरू केली. संज्ञानात्मक कौशल्ये तुम्हाला यश मिळविण्यात मदत करू शकतात परंतु ते अल्पकालीन असेल. तुमची दीर्घकालीन यशस्वी व्यक्ती बनण्याची आकांक्षा असेल आणि तुमचा करिअरचा आलेख कायम ठेवायचा असेल, तर तुम्ही तुमच्या भावना व्यवस्थापित करायला शिकले पाहिजे. भावना चांगल्या असोत किंवा वाईट, योग्य पद्धतीने हाताळल्या गेल्या पाहिजेत. आम्ही लोकांना असे म्हणताना ऐकले आहे की ;तुम्ही रागावता तेव्हा निर्णय घेऊ नका आणि आनंदी असताना वचने देऊ नका. निर्णय घेणे, तणावाचे व्यवस्थापन करणे आणि मजबूत नातेसंबंध निर्माण करण्यात भावनिक बुद्धिमत्ता महत्त्वाची भूमिका बजावते. भावनिक बुद्धिमान शिक्षक समाजासाठी वरदान आहे.शिक्षक हे अनेक तरुण मनांच्या भविष्याचे शिल्पकार असतात.भावनिक समतोल असलेले शिक्षक आपल्या भावनांचे उत्तम व्यवस्थापन करतात आणि आपल्या भावना वर्गाबाहेर सोडतात. सामाजिक जागरूकता म्हणजे इतरांच्या भावना आणि त्यांच्यासोबत काय चालले आहे हे समजून घेण्याची क्षमता. हा एक महत्त्वाचा गुण आहे जो शिक्षकांनी आत्मसात केला पाहिजे. एक मूल शाळेत बरेच तास घालवते. शाळा हे त्यांचे दुसरे घर मानले जाते. शिक्षकाची वागणूक आणि वृत्ती तरुण मनावर मोठ्या प्रमाणात प्रभाव टाकते. भावनिकदृष्ट्या संतुलित शिक्षक विद्यार्थ्यांपर्यंत पोहोचू शकतो, त्यांचे ऐकू शकतो आणि त्यांचे वाद सोडवू शकतो. यासह, कमी आत्मसन्मान असलेल्या, आक्रमक वर्तनासह आणि जे एकटे राहणे पसंत करतात किंवा इतरांशी बोलणे आणि मिसळणे टाळतात अशा विद्यार्थ्यांना ओळखण्यात शिक्षक महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावू शकतात. शाळांमधील गुंडगिरी आणि हिंसा ही विद्यार्थ्यांसाठी चिंतेची बाब आहे. शिक्षक जेव्हा अशी वागणूक ओळखतो तेव्हा पालकांशी संपर्क साधू शकतो आणि समस्या हाताळण्यास मदत करू शकतो. भावनिकदृष्ट्या संतुलित शिक्षक विद्यार्थ्यांना कठीण परिस्थिती हाताळण्यास आणि जीवनातील कठीण प्रसंगांना तोंड देण्यासाठी पुरेसे लवचिक बनण्यास मदत करून उत्कृष्ट सल्लागार होऊ शकतो. जेव्हा एखादी शिक्षिका आत्म-जागरूक असते आणि तिच्या भावनांचे व्यवस्थापन करू शकते आणि तिच्या विद्यार्थ्यांच्या भावना हाताळू शकते, तेव्हा ते विद्यार्थ्यांशी दीर्घकाळ टिकणारे आणि सकारात्मक नातेसंबंध विकसित करण्यास मदत करते. एक शिक्षक अशा प्रकारे भावनिक बुद्धिमत्तेचे चौथे प्रमुख क्षेत्र पूर्ण करण्यास सक्षम आहे ज्याला नाते व्यवस्थापन म्हणून ओळखले जाते. भावनिकदृष्ट्या संतुलित शिक्षक विद्यार्थ्यांमध्ये मिसळू शकतो, त्यांच्या समस्या समजून घेऊ शकतो आणि त्यांना मदत करू शकतो. शिक्षक विद्यार्थ्यांशी मैत्रीपूर्ण संबंध विकसित करतात जे समूह क्रियाकलाप आणि टीमवर्कद्वारे शिकण्याची प्रक्रिया अधिक चांगली करण्यास मदत करतात. सभोवतालचा परिसर आणि वातावरणाचा आपल्यावर नेहमीच परिणाम होत असतो. आगीजवळ गेल्यास उष्णता जाणवते आणि बर्फाजवळ गेल्यास थंडी जाणवते. त्याचप्रमाणे भावनिकदृष्ट्या संतुलित शिक्षक सकारात्मकतेचा प्रसार करतो. त्यांच्यामुळे विद्यार्थ्यांना प्रेरणा आणि ऊर्जा मिळते. भावनांचे व्यवस्थापन तणावाचे व्यवस्थापन करण्यास, नेतृत्व गुण विकसित करण्यास आणि दयाळू आणि कृतज्ञ होण्यास मदत करते. भावनिकदृष्ट्या बुद्धिमान शिक्षकांसाठी, त्यांच्या शारीरिक स्वरूपाचे मूल्य नसते कारण मानवी गुण त्यांना जगातील सर्वात सुंदर व्यक्ती बनवतात. आपल्या भावनांवर नियंत्रण ठेवण्यास शिका, भावनिकदृष्ट्या संतुलित रहा आणि इतरांना शांत, निरोगी आणि यशस्वी जीवन जगण्यास मदत करा.

भारतीय शिक्षण प्रणाली ही विकसनशील राष्ट्रांमध्ये विश्वासार्ह मानली जाते परंतु नवकल्पना आणि उद्योजकता या क्षेत्रात बरेच काही साध्य करायचे आहे. राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 2020 सध्याच्या शिक्षण पद्धतीत सुधारणा करण्यासाठी आणि उद्योजकतेवर भर देऊन, आजीवन शिक्षणासाठी नवीन शक्यता निर्माण करण्यासाठी तयार आहे. पदवीनंतर नोकरीच्या आकर्षक ऑफर मिळवण्याच्या मानसिकतेतून बाहेर पडण्याची वेळ आली आहे. नवोन्मेष आणि उद्योजकता हे दोन घटक आहेत जे निश्चितच स्वावलंबी भारताचा कणा मजबूत करतील आणि राष्ट्रीय शिक्षण धोरण द्वारे आणलेल्या सुधारणा तरुण पिढीला त्यासाठी तयार करतील. मानव संसाधन आणि विकास मंत्रालय ज्याचे आता शिक्षण मंत्रालय असे नामकरण करण्यात आले आहे, त्याने हे ओळखले आहे की आपला देश संशोधन, नाविन्य आणि उद्योजकता क्षेत्रात मागे आहे. सर्जनशीलता आणि गंभीर विचार कौशल्ये हे राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 2020 च्या प्रमुख तत्त्वांपैकी एक आहेत. तुम्ही कधी विचार केला आहे का की पीएचडी मिळालेल्या संख्येत, संशोधन पेपर आणि पेटंट्सची संख्या प्रचंड वाढली आहे, त्यापैकी फारच कमी व्यावसायिक उत्पादनांमध्ये वापरल्या जातील. समाजाच्या फायद्यासाठी. काही मर्यादा किंवा कारणे असू शकतात, परंतु आपल्या देशातील संशोधन कार्याचा वापर कमी होण्याचे एक प्रमुख कारण म्हणजे लोकांमध्ये सर्जनशील आणि टीकात्मक विचारांचा अभाव. अशा विचारक्षमतेच्या अभावामुळे बौद्धिक गुणधर्म आणि स्थानिक उत्पादन ठप्प झाले आहे. आपण तरुण आणि मुलांमध्ये या विचार क्षमता वाढवायला हव्यात, कारण सर्जनशीलतेमुळे नावीन्य येते आणि या नवकल्पनांचा कालांतराने स्टार्टअप्स आणि उद्योजकता म्हणून विकास केला जाऊ शकतो. मानव संसाधन आणि विकास मंत्रालय ज्याचे आता शिक्षण मंत्रालय असे नामकरण करण्यात आले आहे, त्याने हे ओळखले आहे की आपला देश संशोधन, नाविन्य आणि उद्योजकता क्षेत्रात मागे आहे. सर्जनशीलता आणि गंभीर विचार कौशल्ये हे राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 2020 च्या प्रमुख तत्त्वांपैकी एक आहेत. तुम्ही कधी विचार केला आहे का की पीएचडी मिळालेल्या संख्येत, संशोधन पेपर आणि पेटंट्सची संख्या प्रचंड वाढली आहे, त्यापैकी फारच कमी व्यावसायिक उत्पादनांमध्ये वापरल्या जातील. समाजाच्या फायद्यासाठी. काही मर्यादा किंवा कारणे असू शकतात, परंतु आपल्या देशातील संशोधन कार्याचा वापर कमी होण्याचे एक प्रमुख कारण म्हणजे लोकांमध्ये सर्जनशील आणि टीकात्मक विचारांचा अभाव. अशा विचारक्षमतेच्या अभावामुळे बौद्धिक गुणधर्म आणि स्थानिक उत्पादन ठप्प झाले आहे. आपण तरुण आणि मुलांमध्ये या विचार क्षमता वाढवायला हव्यात, कारण सर्जनशीलतेमुळे नावीन्य येते आणि या नवकल्पनांचा कालांतराने स्टार्टअप्स आणि उद्योजकता म्हणून विकास केला जाऊ शकतो. राष्ट्रीय शिक्षण धोरण ने नॅशनल रिसर्च फाउंडेशन आणि नॅशनल एज्युकेशनल टेक्नॉलॉजी फोरम यांसारख्या स्वायत्त संस्थांच्या स्थापनेद्वारे विद्यार्थ्यांमध्ये संशोधन आणि नवकल्पनांची आवड निर्माण करण्यास प्रोत्साहन दिले आहे. नॅशनल रिसर्च फाउंडेशन चा प्राथमिक उद्देश शैक्षणिक संस्थांमध्ये उत्कृष्ट संशोधन उत्प्रेरित करणे हा आहे. त्याच्या काही प्राथमिक क्रियाकलापांमध्ये हे समाविष्ट असेल: (i) सर्व शाखांकडून समीक्षक-पुनरावलोकन आणि सक्षम अनुदान प्रस्तावांना निधी देणे (ii) ज्या संस्थांमध्ये संशोधन उपक्रम सामान्यपणे राबवले जात नाहीत अशा संस्थांमध्ये संशोधन सुलभ करण्यासाठी संस्थांना मार्गदर्शन करणे. (iii) राष्ट्राच्या फायद्यासाठी शोधल्या जाणाऱ्या नवीनतम संशोधन क्षेत्रांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी संशोधक, सरकार आणि उद्योग यांच्यात संवादाचे माध्यम म्हणून काम करण्याचा प्रयत्न करेल. (iv) सध्याच्या संशोधन क्षेत्रासाठी परिषदा, कार्यशाळा आणि लघु अभ्यासक्रम आयोजित करून विद्यार्थ्यांची संज्ञानात्मक आणि संशोधन कौशल्ये वाढवणे. (v) संशोधन कार्यात महिलांच्या सहभागास प्रोत्साहन देईल. . राष्ट्रीय शिक्षण आणि तंत्रज्ञान मंच ही एक स्वायत्त संस्था आहे जी तंत्रज्ञानाद्वारे शिक्षण आणि मूल्यांकनाला प्रोत्साहन देईल. शालेय स्तरापासून तंत्रज्ञानाच्या नेतृत्वाखालील शिक्षणाचा समावेश केला जाईल जेणेकरून मुले 12-13 वर्षांच्या लहान वयातच कोडिंग तंत्र शिकू शकतील. तळागाळात काम करणाऱ्या शैक्षणिक संस्थांसाठी तंत्रज्ञानाचा वापर बळकट करेल. ऑनलाइन अध्यापन आणि शिक्षणासाठी वापरल्या जाणार्‍या सामग्री आणि तंत्रज्ञानासाठी ते मानके तयार करेल. अध्यापन पद्धती, नियोजन आणि प्रशासन वाढवण्यास मदत करणार्‍या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याबाबत विचारांची मुक्त देवाणघेवाण करण्यास ते अनुमती देईल. नवीनतम संशोधन ट्रेंडसाठी आवश्यक असणारे तंत्रज्ञान निवडण्यासाठी ते शैक्षणिक संस्थांना समर्थन देईल. हे नवकल्पक आणि संशोधकांकडून प्रामाणिक डेटाचा नियमित प्रवाह राखण्यात मदत करेल आणि प्राप्त डेटाचे विश्लेषण करण्यासाठी संशोधकांचा दुसरा संच तैनात करेल. नवोदित, संशोधक आणि उद्योजकांसाठी नवीनतम संशोधने आणि त्यात समाविष्ट असलेल्या तंत्रज्ञानाबद्दल माहिती मिळवण्यासाठी ते राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय परिषदांचे आयोजन करेल. नॅशनल रिसर्च फाउंडेशन आणि नॅशनल एज्युकेशन अँड टेक्नॉलॉजी फोरम उच्च शैक्षणिक संस्थांच्या संशोधन परिस्थितीला बळकट करण्यासाठी आणि सध्याच्या संशोधन प्रणालींमध्ये आढळून आलेली पोकळी भरून काढण्यासाठी योगदान देतील. विद्यार्थ्यांमध्ये शालेय आणि महाविद्यालयीन दिवसांपासूनची संशोधन आणि नाविन्यपूर्ण संस्कृती त्यांना समाजाच्या सध्याच्या गरजा पूर्ण करणारी नवीन ऍप्लिकेशन्स किंवा उपकरणे विकसित करण्यास प्रवृत्त करू शकते. 2020 च्या राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरणातील शैक्षणिक लवचिकता बहुविद्याशाखीय क्षेत्रात संशोधनाला चालना देईल जे संशोधन विद्वानांसाठी संशोधनाचे क्षेत्र विस्तृत करू शकेल. विद्यार्थी स्टार्टअपसाठी त्यांच्या नाविन्यपूर्ण कल्पनांची नोंदणी करू शकतात आणि पेटंटसाठी अर्जही करू शकतात. त्यामुळे शिक्षणासोबतच विद्यार्थी उद्योजक बनून देशाला स्वावलंबी बनवण्यासाठी योगदान देऊ शकतात. Article Courtesy : Dr. Anjum Qureshi, Assistant Professor, Rajiv Gandhi College of Engineering Research & Technology, Chandrapur, Maharashtra. ( Educator, Certified Life Coach, Certified Meditation Coach, Motivational Speaker, Freelance Trainer)

पुण्याचे उपनगर असलेल्या कोंढवा बुद्रुक येथील ऊन्ड्री येथे लवकरच मास्टरस्ट्रोक कॅरम अकॅडमी सुरू होणार असून येत्या १० ऑगस्ट रोजी सकाळी ११.३० वा. अकॅडमीचे उद्घाटन भारतीय कॅरम संघाचे प्रशिक्षक ज्येष्ठ खेळाडू सुहास कांबळी, पुणे शहर राष्ट्रवादी काँग्रेसचे उपाध्यक्ष व हवेली तालुका पंचायत समितीचे माजी उपसभापती सचिन घुले यांच्या हस्ते होणार आहे. याप्रसंगी ऑल इंडिया बॉक्सिंग असोसिएशनच्या पंच, परीक्षक व क्रीडापटू वैशाली चिपलकट्टी, श्री शिवछत्रपती पुरस्कार विजेते प्रकाश गायकवाड, आंतरराष्ट्रीय खेळाडू अनिल मुंढे, आंतरराष्ट्रीय खेळाडू अभिजीत त्रीपणकर , महाराष्ट्र कॅरम असोसिएशनचे सदस्य आशुतोष धोडमिसे हे प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित राहणार आहेत. या संदर्भात झालेल्या पत्रकार परिषदेस जेष्ठ भारतीय कॅरम संघ प्रशिक्षक सुहास कांबळी, आंतरराष्ट्रीय खेळाडू अनिल मुंढे आणि अभिजीत त्रिपणकर, आय सी एफ कप फेडरेशन पॅनल अम्पायर संदीप अडागळे, मास्टर स्ट्रोक कॅरम अकॅडमीचे संचालक गणेश अडागळे, उपसंचालिका आशा भोसले आणि महाराष्ट्र कॅरम असोसिएशन चे सभासद आशुतोष धोडमिसे उपस्थित होते. कॅरम हा खेळ सर्वपरिचित आहे तसेच हा खेळ घरोघरी असतो या खेळाचा लहान मुलां पासून ते जेष्ठ नागरिकांपर्यंत सर्व जण आनंद घेतात. परंतु हाच खेळ राष्ट्रीय आंतरराष्ट्रीय स्तरावर व्यावसायिक स्वरूपातही खेळला जातो या बाबत कुठेच जागरूकता दिसत नाही. कॅरम खेळामध्ये जिल्हास्तरीय राष्ट्रीय आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पदके प्राप्त करता येऊ शकतात तसेच आयपीएल सारखी कॅरम ची सुद्धा एक आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा आहे म्हणून कॅरम या खेळाकडे मनोरंजन किंवा विरंगुळा या दृष्टीने न पाहता एक उत्तम व्यावसायिक क्रीडा प्रकार म्हणून मान्यता मिळणे गरजेचे असल्याचे मत या वेळी कांबळी यांनी व्यक्त केले. महिला, पुरुष, जेष्ठ नागरिक आणि मुले मुली या अकॅडमीत येऊन खेळू शकतात पण याच बरोबर राष्ट्रीय आंतरराष्ट्रीय स्तरावर खेळाडू म्हणून जर या खेळाला स्वीकारायचे असेल तर अकॅडमी मधे ६ ते २१ वयोगटातील मुला मुलींना खास राष्ट्रीय आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील खेळाडूंकडून शिकण्याची संधी उपलब्ध करून दिली जाणार असल्याचे गणेश अडागळे यांनी सांगितले. भोसले म्हणाल्या की, कॅरम हा खेळ महिला सुद्धा खूप उत्तम रित्या खेळतात जर योग्य मार्गदर्शन मिळालं तर या खेळात महिला सुद्धा प्रावीण्य मिळवू शकतील. त्यासाठी महिलांना काही खास सवलती अकॅडमी तर्फे दिल्या जातील. कॅरम या खेळा मधे सुद्धा राष्ट्रीय, आंतरराष्ट्रीय, स्विस लीग, आय सी एफ लीग, झोनल स्पर्धा, बेस्ट झोन आदी प्रकारच्या स्पर्धा घेतल्या जातात. त्या साठी अकॅडमी मधून खेळतानाची आसन स्थिती पासून ते हातात स्ट्रायकर पकडण्या पर्यंतचे सर्व मूलभूत तांत्रिक प्रशिक्षण दिले जाणार असल्याचे संदीप अडागळे यांनी सांगितले. शिवछत्रपती पुरस्कार विजेता योगेश परदेशी मुळे कॅरमचा भारतातील चेहरा बदलला आहे. योगेश परदेशी हा पुणे जिल्ह्यातील असून भारता कडून आंतरराष्ट्रीय पातळीवर कॅरम खेळा मध्ये जास्तीत जास्त पदके मिळवणारा हा एकमेव खेळाडू आहे. योगेश परदेशी हा कॅरम क्षेत्रातील खेळाडूं मध्ये पुण्याची शान आहे. असे पत्रकार परिषदेत बोलताना अनिल मुंढे यांनी सांगितले. क्रिकेट सारख्या खेळाला जसा नावलौकिक मिळाला आहे तसा कॅरम हा खेळ अजूनही भारतात दुर्लक्षित राहिला आहे. त्यामुळे कॅरम खेळामध्ये उत्कृष्ट खेळाडू निर्माण व्हावेत असा मास्टर स्ट्रोक कॅरम अकॅडमीचा उद्देश आहे. विनामूल्य शिबिर- कॅरम खेळामध्ये रुची उत्पन्न होण्यासाठी अकॅडमी तर्फे ३ ते १५ ऑगस्ट पर्यंत सकाळी ११ ते सायं ६ या वेळे मधे मुलांसाठी विनामूल्य शिबिर आयोजित करण्यात आले आहे.